Rondo TON w Żurominie
Rondo Tajnej Organizacji Nauczycielskiej w Żurominie, to kolejny znak pamięci o wojennym czynie nauczycieli na Mazowszu. Uroczyste odsłonięcie tablicy z nazwą ronda połączone zostało z obchodami Dnia Edukacji. Z udziałem władz samorządowych i związkowych przypomniana została historia tajnego nauczania na tym terenie, a przy świetle tradycyjnego kaganka oświaty i dźwięku trąbki sygnałowej odczytane zostały nazwiska wszystkich, którzy brali udział w tajnym nauczaniu na terenie obecnej ziemi żuromińskiej.
Zarząd Oddziału Powiatowego ZNP w Żurominie decyzję o nadaniu jednemu z rond w tym mieście nazwy Tajnej Organizacji Nauczycielskiej podjął dwa lata temu.
W powiecie mławskim, do którego należały miejscowości z części obecnego powiatu żuromińskiego, tajnym nauczaniem zajmowało się 164 nauczycieli, w tym spoza szkolnictwa 67. Nauczaniem objęte było około 300 tysięcy dzieci. Punkty tajnego nauczania znajdowały się w 107 miejscowościach , najwięcej dzieci nauczano w gminie Zielona, natomiast pod względem liczby nauczających i ilości miejscowości objętych tajną oświatą była gmina Rozwozin.
Nad czternastoma kompletami tajnego nauczania na tym terenie opiekę sprawował Roman Gnyp członek Zarządu Tonu , który sam jednocześnie prowadził nauczanie w miejscowościach Sadłowo, Kobyla Łąka i Mojnowo.
Pełnomocnikiem tajnego nauczania w gminie Rozwozin był Telesfor Robaczewski, zaś rozprowadzaniem podręczników zajmowali się Seweryn i Wacław Zaborowscy. Irena Cywińska z Sadłowa prowadząc tajne nauczanie pisała wówczas wiele egzemplarzy elementarza dla swoich uczniów. Po wojnie została pierwszym kierownikiem Publicznej szkoły Powszechnej w Lutocinie. Również po wyzwoleniu kiedy nie było książek owe elementarze wykorzystano ponownie do nauki alfabetu i czytania.
W roku 1944 na pograniczu powiatu mławskiego i sierpeckiego we wsi Ługi Nadratowo wykonany został na hektografie elementarz według wzoru Falskiego w nakładzie 112 egzemplarzy. Twórcami tego elementarza byli Kazimierz Kuligowski , Feliks Dobies oraz Wacław i Stefania Zaborowscy z Bieżunia.
Na uwagę zasługuje fakt, że przez cały okres okupacji, przy szeroko rozwiniętej sieci punktów tajnego nauczania, w powiecie sierpeckim nie zdarzył się ani jeden wypadek dekonspiracji. Warto bowiem wspomnieć, że poza Sierpcem, Bieżuniem, Raciążem, Żurominem istniało w gromadach ponad 90 kompletów tajnego nauczania.
O tym wszystkim przypomniano podczas wspólnych uroczystości: nadaniu imienia TON nowemu rondu i obchodów Dnia Edukacji.